19 sty 2022  

"Polski Ład" dla rolników - ekspertyza

Od nowego roku wchodzą postanowienia Polskiego Ładu dla rolników. Nasza ekspertka przygotowała raport, w którym omówione są główne założenia tego projektu.

  1. Wsparcie rolników

każdy rolnik, dostanie 65% dopłatę do składki ubezpieczeniowej na uprawy

będzie on finansował straty poniesione przez rolników z małych i średnich gospodarstw na skutek anomalii pogody

rolnicy z małych i średnich gospodarstw dostaną dopłaty, które będą większe niż średnia unijna; największe dopłaty uzyskają rolnicy prowadzący hodowlę zwierząt (tzw. dopłata dobrostanowa)

rolnik, który nie będzie usatysfakcjonowany ceną za swój produkt będzie mógł w nich przechowywać towary aż cena za nie wzrośnie

w budżecie zaplanowano 4,5 miliarda złotych na dotację dla spółdzielni rolniczych; rolnicy będą mogli także nabywać w nich udziały

rolnicy indywidualni, rodzinne gospodarstwa a także młodzi rolnicy chcący rozpocząć działalność dostaną dotację; każde gospodarstwo które będzie chciało się zrestrukturyzować albo przejść na działalność ekologiczną otrzyma dodatek motywacyjny

zostanie zwiększony limit zużycia oleju napędowego na hektar użytków rolnych (ze 100 do 110 l); wprowadzony zostanie wyższy zwrot akcyzy za paliwo rolnicze; zostanie zwiększony limit zużycia oleju napędowego do jednej dużej jednostki przeliczeniowej bydła (DJP) z 30 do 40l

2. Zmiany w systemie emerytalnym

3. Walka z ASF

rolnik poszkodowany przez ASF będzie mógł zaciągnąć pożyczkę na spłatę obowiązań cywilnoprawnych

rolnik będzie mógł starać się o częściową refundację kosztów związanych z budową, przebudową lub wyposażeniem gospodarstwa dla celów zwalczania ASF

4. Zmiany w handlu rolniczym

każda gmina miejska będzie miała obowiązek wskazania miejsca dla rolniczego targowiska; zostanie ustanowiony także „Dzień Handlu Rolniczego”, w którym korzystanie z targowiska będzie bezpłatne

zostaną zniesione limity obowiązujące w sprzedaży żywności konsumentom finalnym; zostanie podwyższona kwota przychodów zwolnionych z podatku dochodowego z 40 tys. do 100 tys. zł

rolnicy z mikro, małych i średnich przedsiębiorstw będą mogli starać się o dofinansowanie kosztów wyposażenia i unowocześnienia zakładu, w którym produkuje się żywność do sprzedaży na targowisku

5. Zmiany administracyjno - cyfrowe

budowa pomieszczeń gospodarczych o powierzchni do 300m² będzie wymagała jedynie zgłoszenia budowy

każdy rolnik, który zdecyduje się na wybudowanie na terenie swojego gospodarstwa zbiornika retencyjnego o powierzchni od 1 tys. do 5 tys. m² dostanie dotację ryczałtową w wysokości do 15 tys. zł; nie będzie ponadto wymagane uzyskanie pozwolenia wodno – prawnego

wnioski o dopłaty, rozliczenia podatków związanych z działalnością rolną będą przeprowadzane online

we wsiach powstaną lokalne punkty podstawowego wsparcia cyfrowego, w których będzie można korzystać z e-usług

W opinii naszej ekspertki opisane wyżej zmiany w prawie są korzystne dla rolników – dają rolnikom dodatkowe uprawnienia i zdejmują z nich część dotychczasowych obowiązków. Jednak wątpliwości budzi toczy w praktyce te zmiany przyniosą korzyści rolnikom. Część tych zmian może nie być związana z rzeczywistymi problemami rolników. Dotyczy to między innymi możliwości przejścia na emeryturę bez konieczności przekazywania gospodarstwa. Z badań wynika bowiem że realnym problemem na wsi nie jest kwestia dziedziczenia, ale to, że rolnik, który nie ma spadkobiercy i chce przejść na wcześniejszą emeryturę, nie może nadal prowadzić swojego gospodarstwa rolnego jak przedsiębiorca i przez to nadal opłacać składki emerytalnej tak, aby jego emerytura w przyszłości była jeszcze wyższa.

Opisane wyżej przepisy wprowadzające nowy system ubezpieczeń z tytułu szkód wyrządzonych w gospodarstwach rolnych i dotacje do produkcji rolnej mogą nie zniwelować strat, jakie ponoszą rolnicy na skutek zmian klimatu. Wskazuje się, że obowiązujące wciąż w tym zakresie przepisy nie pozwalają odpowiednio zdefiniować pojęcia szkody wnikającej ze zmiany klimatu, a przez to właściwie opisać powstałe w ten sposób szkody. Jednocześnie wprowadzane przepisy w żaden sposób nie tworzą możliwości zapobiegania zmianom klimatu, a tylko to może mieć rzeczywisty wpływ na zmniejszenie negatywnych zjawisk spowodowanych tymi zmianami. Przepisy te nie zawierają żadnych rozwiązań w zakresie gospodarki wodnej czy produkcji gatunków odpornych na zmieniające się warunki klimatyczne.

Realnym problemem dla rolników są bardzo wysokie ceny nawozów sztucznych, a w tym zakresie nie ma żadnych nowych uregulowań i dotacji. Jedyna informacja w tym zakresie pochodząca od rządu to rada dla rolników, aby organizowali się w grupy producenckie co pozwoli im negocjować lepsze ceny tych nawozów. Natomiast rząd nie zauważa, że większość przedsiębiorstw produkujących nawozy sztuczne jest własnością państwa.

Podkreśla się także, że nowe przepisy w nierówny sposób traktują prowadzących działalność gospodarczą. Tylko bowiem rolnicy prowadzący taką działalność będą korzystać ze wszystkich opisanych wyżej przywilejów, a nie wszyscy prowadzący działalność gospodarczą. Z tych powodów podnosi się, że przepisy te rażąco naruszają podstawową zasadę równości wobec prawa, co może być podstawą do ich kwestionowania oraz pozbawienia ich mocy wiążącej.